Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΣΤΗΝ ΠΝΥΚΑ ΤΟ 1838

Σύμφωνα με δημοσίευμα, στις 13 Νοεμβρίου 1838, της εφημερίδας «Αιών»:
«Κατά την 7 Οκτωβρίου ο στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρωνης.σύμβουλος εν ενεργεία, επισκεφθείς το Ελληνικόν Γυμνάσιον της καθέδρας ηκροάσθη μίαν και ημίσειαν ώραν τον πεπαιδευμένον γυμνασιάρχην κ. Γεννάδιον παραδίδοντα.

ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ

Οι κάτοικοι μιάς ορεινής περιοχής της Θεσπρωτίας με την ονομασία Σούλι.

Έζησαν εκεί από τον 16ου αιώνα έως το 1822, με ένα διάλειμμα 17 ετών (1803 - 1820). 

Υπήρξαν σκληροτράχηλοι πολεμιστές και είναι γνωστοί για τη μακροχρόνια αντιπαράθεσή τους με την Οθωμανική εξουσία και τη συμμετοχή τους στην Επανάσταση του 1821.

Οι Σουλιώτες κατοικούσαν σε 11 χωριά, σε μια περιοχή με απόκρημνους «υψηλούς και διαβόητους βράχους» (Κάλβος), που ορίζονται από δύο πασίγνωστες βουνοκορυφές, το Κούγκι και την Κιάφα. 

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΖΑΛΟΓΓΟΥ

Μία ομάδα από Σουλιώτισσες (ποικίλλει ο αριθμός τους, από 22 έως 57), για να μη συλληφθούν ζωντανές από τους Τουρκαλβανούς που τις πολιορκούσαν στο Ζάλογγο, στήνουν κυκλικό χορό και στη συνέχεια ρίχνονται στον γκρεμό με τα παιδιά τους. 

Πραγματικό γεγονός ή εθνικός μύθος;

Στα τέλη του 1803 ο Αλή Πασάς θέλησε να τελειώσει μία και καλή με τους Σουλιώτες, τους ανυπότακτους ορεσίβιους Θεσπρωτούς, που τόσα προβλήματα δημιουργούσαν στο Σουλτάνο και στη δική του εξουσία στην Ήπειρο. 

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΣ Ο ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ

Ένας από τους οπλαρχηγούς και ήρωας του 1821

Στα τέλη του 18ου αιώνα στην Ελλάδα όλα τα σκίαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, οι Έλληνες ήταν απροστάτευτοι στα χέρια των τούρκων με μοναδική δύναμη αντίστασης τους κλέφτες των βουνών. 

Οι τούρκοι με τους συνεργάτες τους έκαναν την ζωή των Ελλήνων αφόρητη με την βαριά φορολογία και της παντός είδους τιμωρίες που τους επέβαλλαν χωρίς κανέναν λόγο και αφορμή. 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ (1788 - 1821)

Από τους πρωτεργάτες του εθνικού ξεσηκωμού στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα και ήρωας της μάχης της Αλαμάνας.

O Αθανάσιος Διάκος γεννήθηκε το 1788 στην Άνω Μουσουνίτσα της Φωκίδας (σημερινός Αθανάσιος Διάκος) και κατ’ άλλους στη γειτονική Αρτοτίνα, απ’ όπου καταγόταν η μητέρα του. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αθανάσιος Γραμματικός.

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΣ (ΛΑΓΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ) (1780 - ΑΘΗΝΑ - 1862)

Αγωνιστής του 1821 και πολιτικός, συγγραφέας Απομνημονευμάτων. Γεννήθηκε το 1780 στα Λαγκάδια της Γορτυνίας και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Δημητσάνα και στην Κωνσταντινούπολη. 

 Ήταν ο πέμπτος γιος του Ιωάννη Μωρόγιαννη. Έγινε μάλιστα προεστός μετά τον αποκεφαλισμό του πατέρα του. 

Ήταν αδελφός του προέδρου της Γερουσίας στην περίοδο του Όθωνα Αναγνώστη Δεληγιάννη. Ως χαρακτήρας ήταν πιο ήπιος και διαλλακτικός από τον αδελφό του.

ΚΟΥΝΤΟΥΡΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (1782 - 1858)

Πρόκριτος και μεγαλονοικοκύρης της Ύδρας. Υπολογίζεται ότι τα μισά καράβια απ’ όσα διέθετε η Ύδρα το 1821, ήταν δικά του και του αδελφού του Λαζάρου.* Ο Γεώργιος Κουντουριώτης εμφανίζεται στο πολιτικό προσκήνιο για πρώτη φορά στα τέλη του 1823, όταν ο Αλέξ. 

Μαυροκορδάτος πείθει τους Κουντουριώτες ν’ αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας. 

ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ (1765 η 1773 - 1848)

Γόνος γνωστής οικογένειας προεστών της Μάνης, όπου γεννήθηκε το 1765 ή, κατά άλλη εκδοχή, το 1773. 

Είχε θυελλώδη χαρακτήρα, ενώ υπήρξε η ισχυρότερη προσωπικότητα των Μαυρομιχαλαίων κατά την επαναστατική περίοδο και ηγετική μορφή της Πελοποννήσου, πρωταγωνιστής πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων της Επανάστασης, όπως και της μετέπειτα πολιτικής ζωής.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ (1793 - 1832)

Από τις αγνότερες μορφές του 1821,πολιτικός και στρατάρχης στην επαναστατημένη Ελλάδα. Ο Δημ. Υψηλάντης γεννήθηκε στην Κων/πολη και καταγόταν από τη μεγάλη φαναριώτικη οικογένεια των Υψηλαντών. 

Έκανε στρατιωτικές σπουδές στη Γαλλία, υπηρέτησε στο Ρωσικό στρατό και έλαβε μέρος στους Ναπολεόντιους πολέμους. 

Έγινε φιλικός το 1818. Μετά το ξέσπασμα της επανάστασης στη Μολδοβλαχία, κατέβηκε στην Ελλάδα ως εκπρόσωπος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής, δηλαδή του αδελφού του Αλεξάνδρου. 

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ (1797 - 1864)

Αγωνιστής του 1821 και αργότερα στρατηγός, γνωστός για τα δημοκρατικά του φρονήματα. 

Γεννήθηκε στο Αβορίτι της Φωκίδας, ένα χωριουδάκι τρεις ώρες δρόμο μακριά από το Λιδωρίκι. 

Ήταν μωρό ακόμη, όταν οπατέρας του Δημήτριος Τριανταφύλλου δολοφονήθηκε από τους Τούρκους. 

Ο ίδιος ονομάστηκε αργότερα Μακρυγιάννης για το ψηλό του ανάστημα. 

ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ

Ο διασημότερος της οικογένειας και ένας από τους πιο διακεκριμένους ήρωες του Εικοσιένα. 

Ήταν γιος του Κίτσου και πολέμησε μαζί του σ` όλες τις μάχες. 

Τη στρατιωτική σταδιοδρομία του άρχισε στην Κέρκυρα, όπου υπηρέτησε στο γαλλικό στρατό ως υπαξιωματικός. 

Διακρίθηκε στη μάχη του Πέτα (4 Ιουλίου 1822) και μετά μαζί με το Μαυροκορδάτο και άλλους κλείστηκε στο Μεσολόγγι, όπου οργάνωσε την άμυνα της πόλης με 360 οπλοφόρους. 

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ

Ο Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος) γεννήθηκε στην Αναστασίτσα Αρκαδίας το 1782, από τον Σταματέλο Τουρκολέκα και την Σοφία Καρούτσου, που ήταν αδερφή της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. 

Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στο χωριό του πατέρα του, αλλά σε ηλικία ένδεκα χρόνων ακολούθησε τον πατέρα του, που ήταν κλέφτης. Στη συνέχεια εντάχθηκε ως «μπουλουξής» στο σώμα του περιώνυμου κλέφτη Ζαχαριά Μπαρμπιστιώτη, όπου διακρίθηκε για την ανδρεία του και τα σωματικά του χαρίσματα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

Ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές του 1821 ήταν και ο γιος του Ανδρέα, του περίφημου κλεφταρματολού Ανδρούτσου Βερούση (Ανδρέας-Ανδρίτσος-Αντρούτσος, ο αντρειωμένος εκείνος καπετάνιος που πολέμησε τους Τούρκους στη Ρούμελη, στη θάλασσα με τον Λάμπρο Κατσώνη και στη συνέχεια διέσχισε την Πελοπόννησο πολεμώντας 6.000 Τούρκους) και της Ακριβής Τσαρλαμπά από τη Πρέβεζα. 

ΚΙΤΣΟΣ ΤΖΑΒΕΛΑΣ

Παιδί του Φώτου Τζαβέλα. 

Μεγάλωσε στην Κέρκυρα και το 1820 γύρισε μαζί με τους Σουλιώτες στο Σούλι, όπου ανακηρύχτηκε καπετάνιος σε ηλικία μόλις 19 χρονών. 

Πήγε στην Πίζα της Ιταλίας για να συνεννοηθεί με τους Φιλικούς για την Επανάσταση. 

Το 1822 γύρισε και πήρε μέρος στις μάχες του Κεφαλόβρυσου μαζί με το Μάρκο Μπότσαρη.

ΠΑΝΟΥΡΓΙΑΣ

Διάσημος αρματολός της επαρχίας Σαλώνων και ένας απ” τους σημαντικούς οπλαρχηγούς του Αγώνα. 

Καταγόμενος απ” το χωριό Άγιος Γεώργιος της Παρνασσίδος γεννήθηκε στο χωριό Δρέμισα το 1754, όπου είχε εγκατασταθεί η οικογένεια του πατέρα του. 

Γιος του Δημητρίου Ξηρού πήρε το όνομα από λάθος του νονού του, που νόμισε ότι πρόκειται για κορίτσι και του έδωσε το όνομα Πανωραία. 

Ο πατέρας του τότε αποφάσισε να λέγεται Πανοριάς. 

ΚΑΝΑΡΗΣ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (1793 - 1877)

Ήρωας της Επανάστασης του 1821.

Γεννήθηκε στα Ψαρά το 1793 (σύμφωνα με τα επίσημα ναυτικά μητρώα το 1795). 

Ο πατέρας του ονομαζόταν Μικές και τα δύο άλλα αδέλφια του Αναγνώστης και Γεώργιος. 

Έμεινε νωρίς ορφανός και στην αρχή δούλεψε στο καράβι του θείου του Δημήτρη Βουρέκα, βοηθώντας στη μεταφορά των προσφύγων Σουλιωτών από την Πάργα στη Λευκάδα. 

ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ

Επώνυμο ονομαστής οικογένειας της Μάνης. Μεταξύ των γνωστότερων μελών της οικογένειας περιλαμβάνονται και οι παρακάτω:

1) Ιωάννης ή Σκυλογιάννης Μαυρομιχάλης (1726-1769). Άρχοντας της Μάνης. Βρήκε το θάνατο πολεμώντας τους Τούρκους.

2) Πέτρος ή Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης (1773-1848). Ο τελευταίος μπέης της Μάνης (1816-1821). Ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και από τους ηγέτες της Επανάστασης του 1821. 

ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ (1760 - 1825)

Αγωνιστής του 1821, γεννημένος στο Άργιλο της Αρκαδίας. 

Ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης κατά των Τούρκων, μέλος της Φιλικής Εταιρείας με μεγάλη εθνεγερτική δραστηριότητα. 

Από μικρός βοηθούσε τον ιερέα πατέρα του και έγινε αναγνώστης. Επειδή είχε εξαιρετική επίδοση στην ανάγνωση, ονομάστηκε Αναγνωσταράς. Αρχικά ασχολήθηκε με το εμπόριο. 

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ (1776 - 1825)

Ηρωίδα της Επανάστασης του 1821. 

Ήταν κόρη του Υδραίου πλοίαρχου Σταυριανού Πινότση και της Σκεύως Κοκκίνη. 

Ο πατέρας της αναμείχθηκε στα ορλοφικά και κλείστηκε στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης. 

Η Μπουμπουλίνα γεννήθηκε κατά τη διάρκεια ενός επισκεπτηρίου της μητέρας της στις φυλακές και δεν πρόλαβε να γνωρίσει τον πατέρα της που πέθανε φυλακισμένος. 

ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (1782 -1827)

Επιφανής στρατηγός της Ελληνικής Επανάστασης. Αναβίωσε την επανάσταση της Στερεάς Ελλάδας και σύνδεσε το όνομά του με τα δραματικά γεγονότα της τελευταίας φάσης του Αγώνα. 

Το όνομα «Καραϊσκάκης» είναι το υποκοριστικό του «Καραΐσκος». 

Η μητέρα του ήταν αδελφή του Κώστα Διμισκή.